โดยทั่วไปเด็กจะเริ่มพูดเป็นคำที่มีหมายความได้ตั้งแต่ช่วงอายุ 1 ขวบ 3 เดือน เป็นต้นไป จนถึง 2 ขวบ โดยจะเริ่มจากคำสั้นๆ ที่มีหมายหมายเช่น ปาป้า มาม่า หมา และเริ่มเพิ่มความซับซ้อนขึ้นเรื่อยๆ
การจะนับว่าเริ่มพูดได้นั้น ต้องสังเกตว่าเด็กสามารถส่งเสียงเรียกในคำเดิมกับสิ่งของหรือบุคคลเดิมซ้ำๆ ได้หรือไม่ บางครั้งอาจเป็นการส่งเสียงที่ใกล้เคียงแต่ไม่มีความหมาย
หากเด็กมีอายุ 2 ขวบขึ้นไปแล้ว แต่ยังไม่พูดหรือพูดได้ไม่เป็นประโยค (จับใจความไม่ได้) คุณพ่อคุณแม่ควรรีบพาไปพบแพทย์ เพื่อเช็คพัฒนาการ และทำการรักษาอย่างต่อเนื่อง
การให้เด็กดูหน้าจอมือถือ หรือโทรทัศน์ก่อน 2 ขวบ การที่พ่อแม่ไม่ค่อยพูดคุยกับลูก และการที่พ่อแม่ไม่ค่อยหยอกล้อส่งเสียงให้ลูกน้อยทำตาม
พัฒนาการด้านการพูด และภาษาในวัยเด็ก คือพัฒนาการด้านการเจริญเติบโตที่พ่อแม่ทั้งหลายควรต้องสังเกตอยู่ตลอดเวลา โดยเด็กเล็กจะเริ่มมีการส่งเสียงอ้อแอ้ตั้งแต่ 2 เดือนขึ้นไป เพราะเริ่มมองเห็นภาพเบลอได้แล้ว แต่ส่วนใหญ่เด็กจะเริ่มพูดเป็นคำๆ ได้ระหว่าง 1 - 2 ขวบ จะช้าหรือเร็วนั้นขึ้นอยู่กับการกระตุ้นพัฒนาการจากพ่อแม่ แต่ส่วนใหญ่เด็กทารกที่เด็กกว่า 1 ขวบจะชอบที่จะสื่อสารด้วยการส่งเสียง และใช้ภาษากายแทน เพราะยังพูดไม่ได้นั่นเอง
การพูดได้ช้าหรือเร็วนั้นมีปัจจัยที่ส่งผลกับเด็กหลักๆ ดังนี้
สิ่งที่สำคัญมากที่สุดสำหรับพัฒนาการด้านการพูดของเด็กเล็กก็คือ การตรวจเช็คพัฒนาการของคุณพ่อคุณแม่ โดยสามารถสังเกตได้ตั้งแต่ในช่วงแรกเกิด 2-3 เดือนขึ้นไปด้วยตัวเองว่าลูกน้อยของคุณมีการส่งเสียงอ้อแอ้หรือไม่ มีการตอบโต้เวลาที่พ่อแม่คุยด้วยหรือเปล่า และมีอาการเหม่อลอยมั้ย ในช่วงนี้อาจเป็นเพียงสัญญานเล็กๆ แต่ยังไม่ต้องวิตกกังวลไปนัก
ให้พ่อแม่คอยติดตามพัฒนาการของลูกเป็นระยะๆ หากลูกยังไม่เริ่มสื่อสารคำพูดง่ายๆอย่างเช่น แม่ ปาป้า (หรืออื่นๆแล้วแต่พ่อแม่จะกระตุ้น) หลังจาก 1 ขวบ 6 เดือนจนถึงช่วงอายุ 2 ขวบขึ้นไป นั้นควรรีบพาลูกของคุณไปพบแพทย์เพื่อทำการกระตุ้นพัฒนาการด้านการพูด
การเลี้ยงดูเด็กของพ่อแม่เป็นปัจจัยสำคัญอย่างยิ่งที่ส่งผลต่อพัฒนาการด้านการพูดของลูกน้อย ถ้าหากว่าคุณอยากจะให้ลูกน้อยมีพัฒนาการที่สมวัย ก็ควรต้องเลี้ยงด้วยการพูดคุยกับเด็กบ่อยๆ เล่านิทานให้ฟัง เพื่อเป็นการกระตุ้นพัฒนาการ อีกทั้งยังกระชับความสัมพันธ์กับลูกน้อย ช่วยให้พูดได้เร็วขึ้น โดยวิธีอื่นๆก็สามารถทำได้ตามนี้เลย
เด็กทารกไปจนถึงเด็กที่มีอายุ 2 ขวบไม่ควรที่จะดูจอเลยแม้แต่น้อย โดยเฉพาะโทรทัศน์ และมือถือ คุณพ่อคุณแม่ควรให้ลูกงดดูจอจนถึง 2 ขวบ เพื่อให้ลูกได้ใช้เวลาในการกระตุ้นพัฒนาการด้านการพูดได้มากยิ่งขึ้น
ถึงแม้ว่าเด็กแรกเกิดจะไม่สามารถพูดคุย และมองเห็นหน้าพ่อแม่ได้ แต่ไม่ต้องกังวล พ่อแม่สามารถส่งเสียงพูดคุยกับลูกได้ตั้งแต่แรกเกิด (พูดด้วยเสียงสูง ลูกจะตอบสนองได้ดีกว่าในช่วงแรกเกิด - 6 เดือน) จะช่วยทำให้ลูกน้อยตอบสนองได้เร็วมากยิ่งขึ้น เค้าอาจจะตอบคุณด้วยการส่งเสียงอ้อแอ้เล็กน้อย หรือใช้ภาษากายเช่นถีบขาขชอบใจ หรืออาจจะยิ้มให้คุณแทนก็ได้นะ 🙂
เมื่อลูกน้อยมีการเจริญเติบโตขึ้นเรื่อยๆ จะค่อยๆ เรียนรู้จากพ่อแม่ ดังนั้นการที่พ่อแม่เล่นกับลูกน้อยบ่อยๆ ทั้งการพูดคุยเล่น การหยอกล้อ หรือเล่านิทานให้ลูกฟัง (โดยที่ลูกไม่จำเป็นต้องเข้าเนื้อหาของนิทาน เล่าไปเลยค่ะ 55) แต่สิ่งเหล่านี้จะช่วยส่งเสริมพัฒนาการด้านการพูดให้ดีขึ้นได้ อีกทั้งยังช่วยเสริมสร้างความสัมพันธ์ที่ดีระหว่างคุณกับลูกน้อยได้อีกด้วยนะ
การสังเกตลูกน้อยว่ามีพัฒนาการด้านการพูดไปเป็นไปตามวัยหรือไม่ คือสิ่งที่สำคัญมากๆ เพราะฉะนั้นคุณพ่อคุณแม่ที่กังวลเรื่องพัฒนาการด้านการพูด ควรหมั่นเช็คลูกน้อยของคุณให้ดี หากมีอาการเสี่ยงต่อการพูดช้าดังที่ My Little Hug ได้อธิบายไปในเนื้อนี้ ก็ควรจะพาไปพบแพทย์เพื่อกระตุ้นพัฒนาการกันนะคะ